Hubyarlı Abdal©
İsminden hareketle Almus’un Hubyar köyünde doğmuş olma ihtimali yüksektir. Asıl adı Mehmet’tir. Cemalettin Çelebi’nin (1862-1921) aşıklarından olduğuna göre 1700’lü yılların son çeyreğiyle 1800’lü yılların ilk yarısında yaşamış olabileceği düşünülebilir.
Aşık edebiyatında, özellikle Alevi-Bektaşi geleneğinde ‘Abdal’ adının/mahlasının kullanılmasının yaygınlığı nedeniyle birçok karışıklık ortaya çıkmaktadır. Anadolu ya da Balkanlarda bulunan bazı Alevi-Bektaşi yazmalarında bu tür şiir örnekleriyle sıkça karşılaşılmaktadır. Bundan dolayı çoğu zaman kişiler ve şiirlere ilişkin tam bir kesinlikten söz etmek mümkün olamamaktadır.
Aynı zamanda Tatlı Derviş olarak da anılan Hubyarlı Abdal’ın mahlası ve lakabı da Cemalattin Çelebi tarafından verildi. Aşıklık geleneğini ise Kütük Hüseyin’den öğrendi.
Abdülbaki Gölpınarlı (1900-1982) ve Ziya Gürel’in araştırmalarından hareketle Kümbetli Kul Abdal (1854-) ile aynı kişi olma ihtimali üzerine durulmaktadır. Şiirlerdeki karışmalar göz önüne alındığında da bunun yanında Hubyarlı Abdal ile Abdal Dede adlı şairlerin aynı kişi olma ihtimali bulunmaktadır.
Abdal’ın Hubyar’da öldüğü ve orada toprağa verildiği tahmin edilmektedir. Ancak mezarının yerine ilişkin bir bilgi bulunmamaktadır.
Ayrıca ne zaman yaşadığı bilinmeyen Abdal Dede, 1600’lü yıllarda yaşadığı tahmin edilen Abdal ve asıl adı Süleyman olan Kümbetli Kul Abdal (1854-) mahlaslı aşıklar/şairler bulunmaktadır.
Dediler
Hakikatin kilidini
Açana gazi dediler
Bu yolu canıyla baştan
Geçene gazi dediler
Mürşit inanmaz yalana
Rızk ile mala kalana
Dost meydanında olana
Koçana gazi dediler
Geç gel rızk ile malından
Nişan göster öz halinden
Aşk kadehin dost elinden
İçene gazi dediler
Al kırmız’ eyle donunu
Muhkem sakla hem dinini
İmam yolunda kanını
Saçana gazi dediler
Bir haber diyeyim sana
İşit sözüm inan bana
Abdal eydür dosttan yana
Göçene gazi dediler
* * *
Muhammet Ali
Muhammet Ali turumuz
Teslim külli varımızdır
Hasan Hüsey’n hub yarimiz
İmam Zeynel pirimizdir
Kevser aktı İmam Bakır
İmam Cafer güftar okur
Musa Kazım Kabe dokur
Sermayemiz halımızdır
Rıza’da bulduk kardeşi
Şaşan canların yoldaşı
Taki’de bağlandı başı
Al’ Naki sermayemizdir
Askeri yolda elde teber
Muhammet Mehdi’de haber
Dün ü günü arzum didar
Bu muhabbet karimizdir
Abdal’ım üstaza teslim
On İk’ İmam Ali neslim
Güruh Naci ezel aslım
İrehberi yolumuzdur